Nowości i bestsellery PWN
MAłopolski Konkurs Prac Matematycznych
Azymut PWN





empik
KPM_01
paypal

przeszukaj serwisSZUKAJ W SERWISIE

 
 

Mechanika Mechanikosa

   Mało kto wie, że gdyby nie pewien grecki matematyk, być może wynalezienie maszyny parowej wyglądałoby zupełnie inaczej.
   Heron z Aleksandrii (ok. I w. p.n.e.), twórca słynnego wzoru na pole trójkąta, autor zbioru ksiąg z opracowanymi w nich definicjami matematycznymi (m.in. „Metrica” i „Geometrica”), nie był być może matematykiem twórczym, jednak potrafił w matematyce dokonać przemian, polegających na dostosowaniu jej do potrzeb człowieka.
   Heron, zwany również Heronem Mechanikiem lub Mechanikosem, korzystał chętnie z prac klasycznych greckich matematyków, często ich nawet cytował, jednak nie zachwycał się

abstrakcyjnym aspektem matematyki, lecz wykorzystywał ją praktycznie. Mechanikos zajmował się światłem, pomiarami geodezyjnymi, mechaniką, podał sposoby obliczania pól dwuwymiarowych figur geometrycznych, ale także kul, stożków, walców.
   Dzięki Heronowi wiemy, do jak niezwykłych osiągnięć doszła technika antyczna. Opisał on wiele mechanizmów, które napędzane były sprężonym albo nagrzanym powietrzem.
   Znany jest on między innymi jako twórca pierwszej maszyny parowej, zwanej aeolipile – piłką Eola, boga wiatru. Była to pusta w środku kula, zaopatrzona w dwie rurki, połączone z jej wnętrzem, wygięte w przeciwne strony. Wystarczyło podgrzać wodę tak, aby gorąca para, która dostawała się do kuli i wydostawała z niej przez dysze z dużą siłą, dzięki sile reakcji wprowadzała kulę w szybki ruch wokół własnej osi.

   Urządzenie to, zwane również Banią Herona, a także wiele innych, traktowane były raczej jako zabawki, ciekawostki, niż wynalazki zasługujące na wcielanie w życie w szerszym zakresie, dopracowywanie. Około półtora tysiąca lat musiały czekać na kontynuowanie prac, podjętych przez  antycznych mechaników, konstruktorów.
   Innym twórcą zajmującym się maszynami parowymi był Leonardo da Vinci. Próbował on między innymi zbudować urządzenie, poruszające rożen, skonstruowane zaś przez niego urządzenie parowe potrafiło ponoć wystrzelić kulę o masie ok. 36 kg na odległość ponad tysiąca metrów. Jeden ze szkiców da Vinci przedstawia podgrzewany na ogniu cylinder z tłokiem wewnątrz. Podgrzana woda zamienia się w parę, co powoduje – wskutek ciśnienia – unoszenie się tłoka, pozwalającego opaść ciężarowi napędzającemu wał. Niewątpliwie można to uznać za próby – niestety nieudane i niedokończone – pracy nad silnikiem parowym.
   Kolejni badacze pracowali nad wykorzystaniem odkrycia Mechanikosa – w 1609 roku Włoch Giovanni Battista della Porta opisał aparat, nazwany na cześć swego poprzednika fontanną Herona. Kilka lat później Torricelli – matematyk i fizyk włoski – opisał istnienie ciśnienia atmosferycznego oraz możliwości powstawania próżni, co spowodowało zainteresowanie konstruktorów wykorzystywaniem różnicy ciśnień oraz tłoków (dotąd zwracano uwagę głównie na turbiny). Nie bez znaczenia było doświadczenie Otto Guericke z półkulami magdeburskimi – połączonymi ze sobą i uszczelnionymi  metalowymi półkulami, z których wypompowano powietrze, po czym okazało się, że aby rozerwać połączone półsfery, potrzebowano wielkiej siły – szesnastu koni – co było dowodem na istnienie ciśnienia atmosferycznego.
Kolejnym krokiem naprzód okazało się opatentowanie maszyny parowej jednostronnego działania, co w 1698 roku zrobił Thomas Savery. Następnie Savery nawiązał współpracę z Thomasem Newcomenem (twórcą atmosferycznego silnika parowego) i zbudowali pompę, dzięki której usuwano wodę z kopalń.
   Wreszcie nadszedł czas na Jamesa Watta – brytyjskiego inżyniera i konstruktora, który w 1763 roku poczynił ulepszenia w silniku parowym Newcomena, a później, w 1769 r., opatentował wydzieloną komorę skraplania, oddzielając kondensator od cylindra. Dzięki jego wynalazkom i ulepszeniom możliwe było zastosowanie silnika parowego w pojazdach. Kilka lat później, już po skonstruowaniu pierwszego przemysłowego silnika parowego (1782), zbudował regulator prędkości obrotowej (1788). Do dziś nazywany jest pionierem rewolucji przemysłowej, na miano którego z pewnością zasłużył.

(ag)





PARTNERZY
alter edukacja
Test IQ
oferty pracy nauczyciel
Piatnik
spinor's


©2004 made and hosted by mediacom